مقدمه :
در پی فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) درتاریخ ۵۹/۳/۲۳ مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، ستاد مزبور در جلسه مورخ ۵۹/۵/۱۶ به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی را به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تاسیس کرد. پس از تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه این نهاد در تاریخ ۶۵/۹/۱۱ مورد تجدیدنظر قرار گرفت و با حذف وظیفه مشارکت در مدیریت اداره دانشگاه ها و تاکید بر انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاه ها به تصویب رسید.
بار دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنایت به شرایط جدید دانشگاهها در تاریخ ۶۹/۸/۲۲ مصوبه ای را به تصویب رساند که در آن جهاددانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی گردید. در این مصوبه دو وظیفه عمده انجام تحقیقات علمی و فعالیتهای فرهنگی همچنان به عهده این نهاد می باشد. بر مبنای این مصوبه اساسنامه جدید جهاددانشگاهی به شرح ذیل به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید.
ماده اول: تعریف
جهاددانشگاهی نهادی است عمومی و غیردولتی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارای شخصیت مستقل و از لحاظ اداری، استخدامی و مالی تابع مقرراتی است که در چارچوب اختیارات قانونی به تصویب هیات امنای جهاددانشگاهی می رسد.
ماده دوم: اهداف
گسترش تحقیقات و شکوفایی روحیه تتبع و استعدادها در سطح جامعه برای نیل به خوداتکایی
توسعه امور فرهنگی در سطح جامعه از طریق همکاری با حوزه ، دانشگاه و سایر مراجع و نهادهای فرهنگی به خصوص برای نسل جوان
گسترش طرح های کاربردی و نیمه صنعتی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش
ماده سوم:
وظایف کلی جهاد عبارت است از:
تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی و برنامه ریزی فرهنگی و تربیتی و ایجاد آمادگی فکری و مکتبی در قشر جوان بخصوص دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان به منظور مقابله با غرب زدگی و انحرافات در چارچوب سیاست های فرهنگی کشور
ایجاد تشکیلات مناسب به منظور تألیف، ترجمه و انتشار کتب، نشریات، نتایج تحقیقات و مقالات علمی، فرهنگی و تولید مواد کمک آموزشی
انجام دادن تحقیقات توسعه ای و کاربردی
پی گیری طرح های تحقیقاتی جهاد تا پایان مرحله نیمه صنعتی و صنعتی
ارائه خدمات علمی – فنی در زمینه های مختلف مورد نیاز جامعه
حمایت، تشویق و جذب دانشجویان و پژوهشگران جوان و مستعد و برنامه ریزی و ایجاد شرایط و امکانات لازم به منظور فراهم آوردن زمینه فعالیت های علمی و پژوهشی آنان بر مبنای شناخت مشکلات واقعی و نیازهای تخصصی جامعه
اجرای دوره های رسمی آموزش های علمی – کاربردی مطابق ضوابط و مقررات آموزش عالی کشور
ایجاد تشکیلات آموزشی و تحقیقاتی مطرح شده در بندهای این ماده بر اساس قوانین و مقررات آموزش عالی
مشارکت در ایجاد زمینه های مناسب برای اشتغال بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی
تبصره: خدمات علمی فنی شامل: انجام دادن آزمایش های کیفی، بررسی پیشنهاد استانداردها، جمع آوری و پردازش داده های علمی، انتشار مدارک و داده های علمی، ترویج فنون و انجام دادن مشاوره علمی و ارائه کمک های فنی و انجام دادن خدمات بهداشتی و درمانی و تشخیص پزشکی می شود.
ماده چهارم: ارکان جهاددانشگاهی
هیأت امناء
شورای علمی
رئیس جهاددانشگاهی
ماده پنجم:
هیأت امناء به عنوان عالی ترین مرجع سیاست گذاری جهاد متشکل از این افراد است:
رئیس جهاددانشگاهی (رئیس هیأت امناء)
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا نماینده ایشان
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا نماینده ایشان
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی یا نماینده ایشان
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها یا یکی از اعضاء شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاه ها به انتصاب آن شورا
سه نفر از شخصیت های علمی، فرهنگی و اجتماعی یا اعضای هیأت علمی در جهاددانشگاهی به پیشنهاد رئیس جهاددانشگاهی و براساس ماده ۲ اصلاحی قانون تشکیل هیأت های امناء دانشگاه ها
تبصره: احکام اعضای هیات امناء از سوی رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به مدت چهار سال صادر خواهد شد.
ماده ششم:
وظایف هیأت امناء عبارت است از:
سیاست گذاری و تعیین خط مشی کلی و تصویب برنامه های توسعه جهاددانشگاهی
تصویب تشکیلات و نمودار سازمانی جهاددانشگاهی
تصویب ضوابط مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی
تصویب بودجه، حساب ها و ترازنامه سالانه جهاددانشگاهی و نیز تصمیم گیری درباره درآمدها و قبول کمک و هدایا
تصویب اساسنامه مراکز تحقیقاتی، شرکت ها و مؤسسات وابسته به جهاددانشگاهی در چارچوب قوانین و مقررات جاری
تصویب اصول کلی همکاری علمی و اقتصادی با سایر مؤسسات
تأیید رؤسای مراکز تحقیقاتی علمی، فرهنگی و مؤسسات وابسته که از سوی رئیس جهاد پیشنهاد میشوند.
تصویب آیین نامه داخلی هیأت امناء و آیین نامه داخلی شورای علمی
نظارت و ارزیابی نسبت به حسن اجرای مصوبات هیات امناء و فعالیت های جهاد
پیشنهاد تغییر در اساسنامه جهاددانشگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی
ماده هفتم:
جهاددانشگاهی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می کند و رئیس آن به عنوان بالاترین مقام اجرایی این نهاد بدین صورت تعیین می شود:
برای اولین بار، یک نفر از میان افراد پیشنهادی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرف شورای عالی انتخاب و با حکم ریاست شورای عالی منصوب می شود.
مدت ریاست جهاددانشگاهی هر بار سه سال می باشد.
انتخاب رئیس جهاددانشگاهی برای دوره های بعد بنا به پیشنهاد هیأت امناء و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد.
ماده هشتم:
وظایف و اختیارات رئیس جهاد:
اداره کلیه امور جهاد در چارچوب اساسنامه و مقررات
پیشنهاد رؤسای مراکز تحقیقاتی علمی و فرهنگی و مؤسسات وابسته جهاد به هیأت امناء
نمایندگی رسمی جهاد در مراجع قانونی و حقوقی با حق توکیل به غیر
تصویب آیین نامه ها و مقررات اجرایی براساس ضوابط مصوب شورای علمی و هیأت امناء
تنظیم بودجه و تهیه گزارش عملکرد سالانه و ارائه به شورای علمی و هیأت امناء
اجرای مصوبات هیأت امناء
تهیه و تنظیم آیین نامه ها و ضوابطی که باید به تصویب شورای علمی و هیأت امناء برسد.
ماده نهم:
به منظور تعیین خط مشی و نظارت بر فعالیت های علمی و پژوهشی و فرهنگی، شورای علمی جهاددانشگاهی تشکیل می گردد. اعضای شورای علمی عبارتند از:
رئیس، معاون آموزشی، معاون پژوهشی و معاون فرهنگی جهاددانشگاهی
سه نفر از اعضای هیأت علمی و پژوهشی ارشد جهاددانشگاهی بنا به پیشنهاد گروه های علمی و مطابق مقررات و تعاریف مصوب آموزش عالی کشور
دو نفر از صاحب نظران فرهنگی جهاددانشگاهی به انتخاب رئیس
دو نفر از مسئولان مراکز پژوهشی و فرهنگی وابسته به جهاددانشگاهی به انتخاب رئیس
تبصره: نحوه پیشنهاد دعوت عضویت افراد موضوع بند ۲ و نیز چگونگی تشکیل جلسات شورای علمی مطابق آیین نامه ای است که از طرف رئیس برای تصویب هیأت امناء پیشنهاد می شود.
ماده دهم:
وظایف شورای علمی بدین شرح است:
تعیین سیاست های تفصیلی و اولویت های پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و انتشاراتی بنا به پیشنهاد مسئولان مراکز
نظارت بر نحوه برگزاری دوره های آموزشی علمی – کاربردی
نظارت بر نحوه تأمین هزینه های تحصیلی (بورس ها) و فرصت های مطالعاتی
تصویب آیین نامه های چاپ و نشر کتب، مجلات و مقالات علمی و فرهنگی
تصویب مقررات عقد قرارداد، اجراء و بکارگیری نتایج طرح های تحقیقاتی خدماتی
اظهار نظر در مورد گزارش عملکرد سالانه جهاددانشگاهی که به وسیله معاونان تهیه و از طریق شورای هماهنگی به شورای علمی ارائه می شود.
بررسی و اظهارنظر درباره مقررات استخدام و ارزشیابی اعضای هیأت علمی و ارائه پیشنهاد به هیأت امناء
تصویب ضوابط نحوه فعالیت های مراکز فرهنگی جهاددانشگاهی و نظارت بر اجرای آن فعالیت ها
ماده یازدهم:
شورای هماهنگی به منظور ایجاد هماهنگی در امور اجرایی و مدیریتی و نظارت بر عملکرد واحدهای جهاددانشگاهی، زیرنظر رئیس تشکیل می گردد.
اعضای شورای هماهنگی عبارتند از:
معاونان جهاددانشگاهی
مسئولان مراکز علمی و پژوهشی و فرهنگی
تبصره: نحوه تشکیل و تصمیم گیری درباره وظایف شورای هماهنگی تابع آیین نامه داخلی مصوب همین شوراست.
ماده دوازدهم :
وظایف شورای هماهنگی بدین شرح است:
فراهم کردن زمینه های اجرایی مصوبات هیأت امناء و شورای علمی و هم چنین آیین نامه ها و بخش نامههای صادر شده از سوی رئیس جهاددانشگاهی
بررسی آیین نامه ها و ضوابط اجرایی جهاددانشگاهی و تهیه پیشنهادهای اصلاحی، طرح ها و برنامه هایی که باید در دستور کار هیأت امناء و شورای علمی قرار گیرد.
پیشنهاد اصلاحات اداری و تشکیلاتی به هیأت امناء از طریق رئیس جهاددانشگاهی
ایجاد هماهنگی بین مراکز مختلف علمی، پژوهشی و فرهنگی
بررسی و اظهارنظر در مورد نحوه اجرای آیین نامه ها و بخشنامه ها و نظارت بر عملکرد مراکز علمی، پژوهشی و فرهنگی
بررسی و اظهارنظر درمورد بودجه سالانه جهاددانشگاهی
ماده سیزدهم:
منابع اعتبارات جهاددانشگاهی عبارتند از:
اعتباراتی که همه ساله در ردیفی مجزا در بودجه دولت منظور و تصویب می شود.
کمک های بلاعوض بنیاد مستضعفان و سازمان حج و اوقاف و امور خیریه پس از تصویب آنها
وجوهی که جهاددانشگاهی بابت ارائه خدمات، اجرای طرح ها برای سازمان ها و اشخاص حقوقی و حقیقی، فروش تولیدات و مؤسسات وابسته و تجاری کردن تحقیقات تحصیل می کند.
سایر کمکها و هدایای نقدی و غیرنقدی
استفاده از تسهیلات بانکها
ماده چهاردهم:
این اساسنامه با یک مقدمه و چهارده ماده و چهار تبصره در تاریخ ۷۰/۸/۱۴ به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه قبلی جهاددانشگاهی (مصوبه شماره ۳۲۱۶/دش مورخ ۶۵/۷/۲۹ شورای عالی) و اصلاحات آن می گردد.
قانون الحاق جهاددانشگاهی به فهرست نهادها و مؤسسات غیردولتی
ماده واحده:
جهاددانشگاهی به فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی، موضوع قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی مصوب ۱۳۷۳ اضافه می شود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست وششم آذر ماه هزار و سیصد و هفتاد و شش مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۷۶/۱۰/۳ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
نحوه مصرف اعتبارات تخصیصی از بودجه دولت برای امور آموزشی و پژوهشی
رئیس جهاددانشگاهی درخصوص مصرف اعتبارات مندرج در قانون بودجه، مطابق بند ۳ ماده ۶ اساسنامه جهاددانشگاهی از شورای عالی استفسار کرد و شورای عالی تصویب کرد که جهاددانشگاهی موسسه تحقیقاتی است و می تواند کما فی السابق اعتبارات تخصیص یافته از بودجه دولت برای امور آموزشی و پژوهشی را طبق قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دریافت و هزینه کند.
تغییر عنوان های سازمانی در آیین نامه ها و مقررات مصوب قبلی براساس آخرین اساسنامه
به معاونت پشتیبانی و امور مجلس جهاددانشگاهی اجازه داده می شود که با توجه به تغییرات ساختاری در آخرین اساسنامه جهاددانشگاهی، کلیه عنوان های جدید (از جمله عنوان رئیس جهاددانشگاهی به جای عنوان رئیس شورای مرکزی و جانشین شورای مرکزی در آن دسته از وظایف که به رئیس منتقل شده است و …) را جایگزین عنوان های قبلی در کلیه آیین نامه ها و مقررات مصوب شورای مرکزی و کمیسیون های ذی ربط نماید. ضمناً در صورت ضرورت ایجاد تغییرات جزئی در اصل آیین نامه ها و مقررات باید تغییرات به تصویب کمیسیون اداری و مالی هیأت امناء رسانده شود.