خون بند ناف چیست؟
خون بند ناف یا به عبارت بهتر خون جفت نوزاد، منبعی کم حجم اما غنی از سلولهای بنیادی خونساز اولیه و سلولهای پیش ساز است. سلول های بنیادی که از بند ناف گرفته می شوند بسیار پر توان و نامیرا هستند و همچنین در اثر تکثیرهای پی در پی دچار پیری نمی شوند، به طوری که با تزریق و یا جایگزینی آنها در بافتهایی که آسیب جدی دیده اند می توانیم به بهبودی و تشکیل سلولهای جدید بافت کمک نمائیم. تا سالیان قبل جفت به عنوان یک زباله بیولوژیکی شناخته می شد که پس از خروج از رحم مادر آنرا معدوم می نمودند. این منبع غنی از سلول های بنیادی را خداوند سبحان بطور نامحدودی در دسترس بشر قرار داده است که جمع آوری آن آسان، بدون درد و غیر تهاجمی می باشد. این خون حاوی سلولهای بنیادی است که می توان براحتی آن را به گیرندگان مناسب (خویشاوند و غیر خویشاوند) پیوند زد، بدون اینکه شاهد افزایش میزان احتمال رد پیوند و یا واکنش پیوند علیه میزبان باشیم. علاوه بر این می توان خون بند ناف را با روش انجماد مخصوص (نیتروژن مایع) ذخیره کرد، بنابراین دسترسی آسان به منبع سلول بنیادی مورد نظر را خواهیم داشت.
بانک های خون بند ناف به دو صورت عمومی و خصوصی فعالیت دارند که در بانکهای عمومی که با حمایت دولت و مراکز خیریه اداره می شود نمونه توسط خانواده ها اهداء می شود ولی در بانک خصوصی نمونه متعلق به خانوده بوده و با پرداخت هزینه و عقد قرارداد برای چندین سال نگهداری می شود. امروزه در دنیا حدود ۷۸۰,۰۰۰ نمونه در ۱۳۴ بانک خصوصی و بیش از ۴۰۰,۰۰۰ نمونه در بیش از ۱۰۰ بانک عمومی نگهداری می شود. درحال حاضر بیش از ۸۰ بیماری با استفاده از سلولهای بنیادی خون بندناف قابل درمان می باشند و از زمان اولین پیوند در سال ۱۹۸۸تا به امروز حدود ۳۰,۰۰۰ پیوند انجام شده است. از این سلولها می توان جهت درمان بیماران با ناهنجاری های بدخیم خونی مانند انواع لوسمی ها و ناهنجاری های غیربدخیم خونی مانند تالاسمی استفاده نمود. بانک خون بندناف رویان اولین و تنها بانک خصوصی در ایران می باشد که به منظور ذخیره سازی و نگهداری سلولهای بنیادی خون بندناف در سال ۱۳۸۴ تاسیس گردیده است و تا به امروز حدود ۵۸,۱۲۷ نمونه در این بانک ذخیره گردیده است.
سلول های بنیادی چه کاربردی دارند؟
اولین پیوند خون بندناف در سال ۱۹۸۸ میلادی در فرانسه و توسط دکتر گلوکمن به یک کودک مبتلا به کم خونی فانکونی (یک نوع کم خونی مادرزادی) انجام گرفت و به این ترتیب تا به امروز صدها پیوند موفق خون بندناف صورت گرفته است و مراکز بزرگ ذخیره این سلولها در کشورهای مختلف جهان تاسیس گردیده است. مرور آمار منتشر شده نشان می دهد که هر ساله حدود ۳۰,۰۰۰ بیمار با بیماری‌هایی که با پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان، قابل درمان هستند شناسائی می‌شوند و حدود ۷۵ درصد این بیماران قادر به یافتن یک داوطلب مناسب برای اهداء مغز استخوان نیستند. از سوی دیگر جستجوی مراکز ثبت اهدا کنندگان مغز استخوان زمان بسیاری به خود اختصاص می‌دهد به این ترتیب ذخیره خون بندناف زمان را کوتاه و میزان اهدا کننده را بیشتر می‌سازد و به این ترتیب زمان را برای مبتلایان به لوسمی‌های حاد، کم خونی‌ها و نقایص ایمنی که در زمان کوتاهی می میرند کوتاه تر می‌کند.
امروزه تحقیقات گسترده‌ای به منظور درمان بیماری‌ها و ضایعات عصبی، ترمیم بافت‌های آسیب دیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگی‌ها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلولهای بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلولهای بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است.
بیماری‌هایی که با خون بند ناف درمان شده اند:
فهرستی از بیماری هایی که با استفاده از سلولهای بنیادی خون بندناف قابل درمان هستند به شرح ذیل می باشد:
اختلالات سلول های بنیادی کم خونی آپلاستیک، کم خونی فانکونی،
هموگلوبینوری حمله ای شبانه (PNH)
لوسمی حاد AML، ALL ، لوسمی تمایز نیافته حاد
لوسمی مزمن CML
بیماری‌های نقص در تولید لنفوسیت‌ها: لنفوم غیر هوچکین، لنفوم هوچکین
ناهنجاری‌های ارثی گلبول‌های قرمز: بتا، تالاسمی ماژور، کم خونی سلولی داسی شکل
اختلالات سیستم ایمنی مادرزادی: سندروم کاستمن، نقص چسبندگی لکوسیتی، سندروم دی جرج
نقص ارثی پلاکتی: ترومبوسیتوپنی مادرزادی
اختلالات پلاسماسل: مولتی پل میلوما، لوسمی پلاسماسل
بیماری‌های ارثی: سندروم لش نیهان، هیپوپلازی غضروف
سایر بیماری‌ها: بیماری الزایمر، دیابت، پارکینسون، صدمات نخاعی، سکته های قلبی و مغزی، بیماری های کبدی، دیستروفی عضلانی
توجه : در حال حاضر در کشورمان فقط بیماری هایی که منشاء خونی دارند از جمله تالاسمی، سرطان خون و کم خونی ها با استفاده از سلولهای بنیادی خون بندناف قابل درمان هستند.
نمایندگی قزوین:
نمایندگی بانک خون بند ناف رویان از بهمن ۱۳۹۲ در استان قزوین شروع به کار نموده است تا بدین وسیله و به لطف و یاری خداوند متعال خدمتی دیگر از خدمات فاخر جهاد دانشگاهی در اختیار مردم فهیم استان قرار گیرد. تمامی مراحل مشاوره ی اولیه، بررسی سوابق پزشکی و بیماری های خانواده، آزمایشات اولیه مادر، عقد قرار داد ، دریافت کیت خونگیری و خونگیری از بند ناف در استان قزوین انجام شده و پردازش سلولی و فریز نمونه ها در تهران انجام می شود. این نمایندگی با کلیه بیمارستان های سطح شهر قزوین که عمل زنان و زایمان در
آنها انجام می شود، همکاری دارد و از زمان افتتاح نمایندگی تا کنون سلولهای بنیادی خون بند ناف نزدیک به ۲۰۰ نوزاد ذخیره شده است.
مراحل ثبت نمونه در بانک خون بند ناف
مشاوره اولیه
واریز وجه و عقد قرارداد
دریافت کیت خونگیری
جمع آوری نمونه توسط کارشناس خونگیر
تحویل نمونه به بانک خون
پردازش سلولی
فریز نمونه
آدرس: سبزه میدان- ابتدای خیابان فردوسی جنوبی نبش کوچه شهید جانباز(روبروی کوچه حمام پاک) مجتمع درمانی جهاد دانشگاهی قزوین
تلفن: ۳۳۲۴۲۳۳۴-۰۲۸
کانال تلگرام: https://telegram.me/dkj94
(جهت اطلاعات بیشتر به سایت آدرس سایت: www.rsct.ir مراجعه فرمایید)